Nazwa Tatry pojawia się w piśmiennictwie po raz pierwszy w 1086 r w przywileju cesarskim, czyli nadanym prawie, przez Henryka IV dla biskupstwa praskiego, w postaci Triti czy Tritri. Przed rokiem 1125 nazwa zostaje powtórzona w rękopisie kronikarza czeskiego Kosmasa w formie Tatri, a wydawcy tego rękopisu błędnie ją odczytywali i podawali w formach Triti, Tryti, Tryn, Tritri. Źródła węgierskie z okresu XII-XIV wieku przytaczają nazwy Turtur, Turtul, Tortol, Tarczal, czy Aloes Tatrarum. W polskich źródłach przekazywanych ustnie nazwa w takiej postaci co dzisiaj używana jest po roku 1255. Natomiast w druku ukazuje się po raz pierwszy w 1549 w formie Tatri, a w 1639 już w używanym przez nas nazewnictwie Tatry, które z czasem zaczęło obowiązywać również w językach czeskim i słowackim, a w węgierskim i niemieckim, w zbliżonej formie Tatra. Przytoczone powyżej różne odmiany tej nazwy, najprawdopodobniej w istocie nie istniały, a ich pojawienie tłumaczy się wynikiem błędów popełnianych przez skrybów w trakcie przepisywania trudno czytelnych tekstów, albo wskutek innego nieporozumienia. Na uwagę zasługuje fakt, że nawet po rozpowszechnieniu się obowiązującej nazwy, była ona często nadal zniekształcana na różne sposoby. Etymologia nazwy jest pochodzenia ludowego, ale nie wywodzi się od Tatarów, jak błędnie sądzono. Najprawdopodobniej ludność zamieszkująca rejon Karpat używała słowa Tatry na określenie skał i tym samym gór. Lud Hucułów, górali mieszanego pochodzenia rusińskiego i wołoskiego, zamieszkujący ukraińską i rumuńską część Karpat Wschodnich, miał używać tej nazwy na określenie skał jeszcze ok. 1900 roku. Z kolei, ukraiński lud Miodobory nazywał je mianem Tołtry, lub Toutry. Po dziś dzień pod nazwą Towtry czy Miodobory określa się pasmo wapiennych wzgórz, które przecinają na długości ponad 200 km Wyżynę Podolską z północnego zachodu na południowy wschód, na terytorium dzisiejszej Ukrainy. Istnieją ślady, że nawet u samego podnóża Tatr, na Spiszu Polskim i Słowackim, na przełomie XIX i XX wieku, słowo to było również używane na oznaczenie skał, podobnie jak w okresie pomiędzy I a II Wojną Światową wśród polskich starych górali. Na zakończenie, ciekawostka. Nazwą Tatry, za sprawą polskich zdobywców, alpinistów, zostały również określone inne szczyty na Ziemi: Tatra Peak 4560 m n.p.m. w masywie Ruwenzori w Afryce, Cerro Tatra 5200 m n.p.m. w Andach Argentyńskich, czy Szczyt (Pik) Tatry 6142 m n.p.m. w Pamirze Wschodnim.
Źródło opracowania: Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka Encyklopedia Tatrzańska. Wyd. Górskie, 2004.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz